KOLENDRA
MEKSYKAŃSKA, MIKOŁAJEK, CULANTRO (Eryngium foetidum) jest rośliną
z tej samej rodziny co pietruszka, seler, marchewka czy kolendra siewna z
rodziny selerowatych. Choć Pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej,
uprawiana jest również w Indiach, wielu krajach azjatyckich, Afryce i Ameryce
Północnej. Naturalnie rośnie w zacienionych wilgotnych miejscach, gleba raczej
cięższa o ph 4.3 – 6.8 Jest wrażliwa na mróz, u nas najczęściej uprawiana z
siewu i wysadzana do gruntu dopiero gdy minie niebezpieczeństwo przymrozków.
Ponieważ w długie letnie dni szybko wybija w pędy kwiatowe, chcąc mieć więcej
zielonych liści najlepiej jest sadzić ją w cieniu a pojawiające się pędy
kwiatowe regularnie wycinać. Z chwilą gdy roślina zaczyna kwitnąć liście stają
się twardsze i tracą trochę na swej wartości. Liście zbieramy wycinając nożem
całą rozetę na linii gleby. Najczęściej stosowana jest jako substytut kolendry
siewnej, ale ma znacznie intensywniejszy smak. Dlatego do przyprawiania potraw
dajemy jej znacznie mniej. Przyprawiamy nią mięsa, ryby, sosy, sałatki, dipy,
zupy, warzywa i dania z makaronu i ryżu. Wchodzi w skład popularnych w
niektórych krajach ostrych sosów salsa i sofrito w skład których wchodzą między
innymi pomidory, czosnek, cebula, sok z cytryny, odrobina chili oraz świeże
zioła. Ponieważ nie traci smaku po ususzeniu i w gotowaniu jak kolendra siewna,
dlatego staje się coraz bardziej popularna.
W tradycyjnej medycynie jest
stosowana do pobudzenia apetytu, przy bólach brzucha, padaczce, niepłodności,
malarii, nadciśnieniu, astmie, zaburzeniach nerwicowych. Poprawia trawienie,
eliminuje gazy, działa jak afrodyzjak. Herbatka z niej obniża gorączkę, pomaga
leczyć grypę i cukrzycę. Posiada właściwości uspokajające, antyoksydacyjne,
przeciwdrgawkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Zewnętrznie bywa stosowana na
oparzenia. Związek chemiczny eryngial wyizolowany z Eryngium foetidum znalazł
zastosowanie w leczeniu owsików. Kolendra meksykańska jest bogata w wapń,
fosfor,żelazo, karoten i ryboflawiny. Jej liście są źródłem witaminy A,
witaminy B1,B2 i witaminy C.
Opracowanie Krzysztof Kuźniewski