CZĄBER GÓRSKI
(Satureja Montana) jest rośliną wieloletnią, zimozieloną z rodziny
jasnotowatych, bardzo blisko spokrewnioną z cząbrem ogrodowym.Pochodzi z
południowych regionów Europy. Preferuje pełne słońce , lekkie dobrze zdrenowane
gleby. Kwiaty jego są bardzo chętnie oblatywane przez pszczoły. Dorasta do 40cm
wysokości. Kwitnie na biało lub różowo, aromatem przypomina tymianek. Ze
względu na większą zawartość olejków eterycznych od cząbru ogrodowego, jego
zapach i smak jest bardziej intensywny. Ziele zawiera olejek eteryczny ? ok.
1-1,5%, a w nim głównie karwakol (41-52%), p-cymen (około 12%), tymol 3-4%,
eter metylowy karwakolu (około 11%), eter metylowy tymolu (około 2-2,5%),
borneol (ok. 4-5%), g-terpinen ( ok. 7-8%), alfa-tujen (ok. 1,5-2%). Zawiera
także flawonoidy, kwas rozmarynowy, kwas karnozowy, kwas betulinowy, kwas
oleanolowy, kwas ursolowy, kwas kawowy. Wyciągi z cząbru górskiego hamują
rozwój drożdżaków (z rodzaju Candida), bakterii: paciorkowców i gronkowców oraz
pałeczek okrężnicy E. coli. Mają silne działanie antywirusowe, szczególnie w
wypadku HIV.
Zastosowanie lecznicze : Ziele
cząbru działa rozkurczowo, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, działa
bakteriobójczo na niekorzystną florę jelitową, łagodzi stany zapalne przewodu
pokarmowego, działa przeciwbiegunkowo, antybakteryjnie, ma właściwości
antyseptyczne. W świetle ostatnich badań wykazuje działanie antyoksydacyjne,
działa ochronnie na miąższ wątroby. Roślina wzmacnia układ nerwowy, jest
doskonałym środkiem przeciwkatarowym i przeciwkaszlowym. Udowodniono, że ziele
cząbru górskiego zwiększa stężenie testosteronu i bywa pomocne w leczeniu
męskiej dysfunkcji seksualnej (przedwczesnego wytrysku). Zewnętrznie na
ukąszenia owadów, przynosi natychmiastową ulgę.
Zastosowanie kulinarne : Cząber
jest świetną przyprawą do wszelkich potraw z roślin strączkowych i klasycznym
dodatkiem do zupy fasolowej Nadaje się także do przyprawiania niektórych
sałatek, potraw z grzybów, ryb, królika, do wędlin, serów, marynat i pikli,
wchodzi w skład licznych mieszanek przyprawowych . Stosowany jest do zalewy
słodko – kwaśnej używanej podczas kwaszenia lub konserwowania ogórków lub
groszku zielonego. Cząbru nie powinno się długo gotować ponieważ gorzknieje.
Opracowanie Krzysztof Kuźniewski