Werbena cytrynowa

WERBENA CYTRYNOWA, LIPPIA TRÓJLISTNA (Lippia citriodora, Aloysia citrodora) jest wieloletnim krzewem dorastającym do 3 m wysokości. Pochodzi z Ameryki Południowej, skąd w XVII wieku została przywieziona do Europy przez hiszpańskich i portugalskich podróżników. Jest wrażliwa na mróz, liście traci w temperaturze poniżej 0° C, jednak jej drewno wytrzymuje spadki temperatury do -10° C. Preferuje gleby umiarkowanie żyzne, wilgotne, piaszczysto gliniaste, dobrze zdrenowane. Stanowisko słoneczne lub półcień, najlepiej w osłoniętym miejscu. W tropiku jest zimozielona i kwitnie na biało od połowy lata do późnej jesieni. Na zimę zabieramy ją do jasnego, chłodnego pomieszczenia, delikatnie podlewamy co jakiś czas.
Ziele werbeny cytrynowej korzystnie wpływa na układ nerwowy, wykazuje delikatne działanie uspokajające i antydepresyjne. Herbata z niej ma cudownie orzeźwiający smak i aromat przypominający cytrynę, wzmacnia nasz organizm w stanach wyczerpania. Ma działanie przeciwskurczowe, uśmierza skurcze przewodu pokarmowego, stosowana jest w leczeniu zaburzeń trawienia, takich jak wzdęcia i niestrawność. Pomaga w przeziębieniu przebiegającym z gorączką. Bywa pomocna w infekcjach gardła i układu moczowego. Znalazła zastosowanie w leczeniu astmy i biegunki. Ostatnie badania wykazały obecność dużej ilości antyoksydantów. Citral występujący w werbenie, znajduje się również m.in. w trawie cytrynowej i melisie, wykazuje działanie antynowotworowe. Ma uspakajający wpływ na centralny system nerwowy, uspokaja psychikę, daje poczucie odprężenia, łagodzi napady migreny, pomaga regenerować i osłaniać komórki. Bywa pomocna aby przywrócić normalną pracę wątroby, kiedy cierpi się na tzw. kaca. Działając pobudzająco na układ trawienny pomaga trawić tłuszcze, wspomaga pracę wątroby. Jest skuteczna w leczeniu zakażeń skóry wywołanych przez bakterie gronkowca złocistego. Zawarty w werbenie cytrynowej cyneol pomaga zwalczać wirusy grypy. Odstrasza muszki i niektóre owady, zabija roztocza. Olejek ma działanie bakteriobójcze i owadobójcze, wykorzystywany jest do leczenia trądziku i czyraków a w postaci rozcieńczonej jako insektycyd. Długotrwałe i w dużych ilościach stosowanie może powodować podrażnienie żołądka i nerek.
Świeżych lub suszonych liści używa się do orzeźwiających herbat ziołowych. Dodają smaku rybom, drobiu, mogą być składnikiem dżemów, galaretek, sałatek owocowych, marynat warzywnych. Olejek werbenowy używany jest w przemyśle perfumeryjnym do aromatyzowania mydeł, żeli do kąpieli, olejków do pielęgnacji ciała i toników. Zielony cukier z nutką cytrusową otrzymujemy ucierając w moździerzu świeże liście werbeny. Razem ze skórką z pomarańczy i cytrynami wchodzi w skład tradycyjnej brytyjskiej lemoniady. Miksując świeże liście werbeny z olejem z pestek winogron otrzymujemy wspaniały dodatek do sałatek i marynat.

Opracowanie Krzysztof Kuźniewski