Szanta zwyczajna

SZANTA ZWYCZAJNA (Marrubium vulgare) jest rośliną wieloletnią z rodziny jasnotowatych. Naturalnie występuje w Afryce Północnej , Europie i Azji. W Polsce znajduje się na liście roślin zagrożonych wyginięciem. Jej szare, owłosione i pomarszczone liście wyglądem przypominają trochę kocimiętkę, trochę miętę,. Preferuje miejsca niezbyt wilgotne, przepuszczalne, gleba średniozwięzła. Jest mrozoodporna , rozmnaża się przez siew z nasion lub podział starszych roślin. W tradycyjnej medycynie stosowana już od pierwszego wieku p.n.e. na dolegliwości układu oddechowego. W starożytnym Egipcie kapłani stosowali ją jako odtrutkę przy zatruciach innymi roślinami. Do celów leczniczych zbiera się wierzchołki pędów podczas kwitnienia. Kwitnie na biało od czerwca do sierpnia. Świeża roślina ma piżmowy zapach który podczas suszenia i przechowywania znacznie słabnie. Suszy się w przewiewnym miejscu, w cieniu w temperaturze do 40⁰ C. Ziele szanty zawiera substancję gorzką marubinę, garbniki, cholinę, kwasy organiczne, sterole, śluzy i trójterpeny. Leczniczo ziele szanty jest znanym środkiem wykrztuśnym podawanym przy uporczywym kaszlu, astmie, świszczącym oddechu. Pobudza apetyt, zwiększa wydzielanie soków żołądkowych, działa żółciopędnie, zwiększa aktywność wątroby, jest wiatropędna. Jest skutecznym środkiem regulującym rytm serca i środkiem hipotensyjnym. W badaniach z2011 i 2012 r. udowodniono działanie przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe, przeciwzapalne oraz obniżające trójglicerydy i cholesterol. W oparciu o badania na zwierzętach stwierdzono właściwości przeciwbólowe i antyoksydacyjne. W większych dawkach może działać przeczyszczająco i zaburzać pracę serca. W schorzeniach dróg oddechowych korzystnie działa w połączeniu z rutą, hyzopem, korzeniem lukrecji i korzeniem prawoślazu. Ziele szanty wchodzi w skład syropów na kaszel, mieszanek ziołowych i cukierków do ssania, łagodzących ból i stan zapalny gardła. Należy unikać stosowania jej w okresie ciąży i karmienia. Zewnętrznie może być stosowana do leczenia ran. Stosowanie szanty z lekami obniżającymi ciśnienie krwi może spowodować większy niż oczekiwany spadek. Olejek uzyskany z szanty stosowany jest czasem do aromatyzowania likierów i piwa. Napar z ziela otrzymujemy zalewając łyżkę ziół szklanką wrzącej wody, pozostawić na 20 min., następnie odcedzić i pić między posiłkami. Posadzona w pobliżu pomidorów ma na nie korzystny wpływ.

Opracowanie Krzysztof Kuźniewski