Kozłek lekarski

KOZŁEK LEKARSKI (Valeriana officinalis) jest rośliną wieloletnią występującą dość powszechnie w Europie i Azji. W Polsce najczęściej można go spotkać na mokrych łąkach i nad brzegami rzek. Najlepsze warunki do uprawy stwarzają gleby o odczynie obojętnym, głębokie, utrzymane w dobrej kulturze, dość wilgotne. W uprawie najczęściej sadzony jest wiosną i zbierany wiosną następnego roku albo sadzony jesienią i wykopywany jesienią w przyszłym roku.
Znany już od czasów starożytnych w Grecji i Rzymie gdzie stosowano go jako zioło na bezsenność, jako przyprawę a nawet jako perfumy. Surowcem zielarskim są kłącza i korzenie kozłka lekarskiego. Wykazują one działanie uspokajające, przeciwdrgawkowe, są pomocne w leczeniu migreny. Badania udowodniły że waleriana może poprawić jakość snu, bez wywoływania skutków ubocznych. Najskuteczniejsza jest u osób, które mają trudności z zasypianiem i które budzą się w nocy. Stosowana jest również w leczeniu zespołu jelita drażliwego. Działa przeciwskurczowo na układ pokarmowy. Spowalnia pracę serca, wzmacnia jego siłę, stosowany w leczeniu kołatania serca. Zmniejsza nadciśnienie tętnicze i łagodzi stany niepokoju. Korzeń kozłka jest nietoksyczny ale stosowany w dużych dawkach, może powodować działania niepożądane takie jak zawroty głowy czy senność. Kozłek lekarski zawiera ponad 150 składników chemicznych. Chociaż uspokajające działanie rośliny znane jest od bardzo dawna, to związki odpowiedzialne za jego działanie nie zostały doprecyzowane i określone.
Korzeń i liście kozłka wabią koty( podobnie jak kocimiętka), są również atrakcyjne dla szczurów. Stosowany w przemyśle perfumeryjnym, choć zapach kozłka przez wiele osób uważany jest za nieprzyjemny. Liście są bardzo bogate w fosfor.

Opracowanie Krzysztof Kuźniewski